Menu principale:

nerio235.it


Vai ai contenuti

Pagina 96

historiae 81-100

Senatus inchoantibus primoribus ius iurandum concepit,quo certatim omnes magistratus,ceteri,ut sententiam rogabantur,deos testes advocabant nihil ope sua factum,quo cuiusquam salus laederetur,neque se praemium aut honorem ex calamitate civium cepisse,trepidis et verba iuris iurandi per varias artes mutantibus,quis flagitii conscientia inerat.Probante religionem patres,periurium arguebant,eaque velut censura in Sariolenum Voculam et Nonium Attianum et Cestium Severum acerrime incubuit,crebris apud Neronem delationibus famosos.Sariolenum et recens crimen urgebat,quod apud Vitellium molitus eadem foret;nec des..tit senatus manus intentare Voculae,donec curia excederet.Ad Paccium Africanum transgressi eum quoque proturbant,tamquam Neroni Scribonios fratres concordia opibusque insignes ad exitium monstravisset.Africanus neque fateri audebat neque abnuere poterat:in Vibium Crispum,cuius interrogationibus fatigabatur,ultro conversus miscendo quae defendere nequibat,societate culpae invidiam declinavit.
268
I senatori, iniziando i più autorevoli,giurarono con una gara tra tutti quelli con funzioni pubbliche ,i restanti mano a mano che venivano interpellati,-si chiamava a testimone gli dei di non aver fatto uso della propria forza per ledere l’integrità fisica di nessuno né di aver ricevuto un guadagno o privilegi dalla rovina dei concittadini,(tremanti e cambiando le parole del giuramento ,con diversi espedienti ,coloro i quali avevano la coscienza sporca).Lodando gli onorevoli la lealtà,riprovavano i falsi giuramenti e ciò minacciosamente come una accusa scagliavano contro Sariolenus Vocula e Nonius Attianus e Cestius Severus ,famosi sotto Nero per le frequenti denunce;anche una recente malazione recava danno a Sariolenus,poiché sotto Vitellius si era ugualmente comportato;né i senatori smisero di minacciare Vocula finchè non abbandonò la Camera.Passati a Paccius Africanus anche lui mettono sotto accusa,come se avesse causato la morte, sotto Nero ,dei fratelli Scribonii famosi per la concordia e le ricchezze.Africanus né osava ammettere né poteva negare;anzi indirizzandosi a Vibius Crispus,dalle cui domande era messo alle strette,rendendolo corresponsabile di ciò contro cui non poteva difendersi,sviò l’odiosa colpa grazie alla correità.

Magnam eo die pietatis eloquentiaeque famam Vipstanus Messalla adeptus est,nondum senatoria aetate,ausus pro fratre Aquilio Regulo deprecari.Regulum subversa Crassorum et Orfiti domus in summum odium extulerat;sponte accusationem subisse iuvenis admodum,nec depellendi periculi sed in spem potentiae videbatur;et Sulpicia Praetextata Crassi uxor quattuorque liberi,si cognosceret senatus,ultores aderant.Igitur Messalla non causam neque reum tueri,sed periculis fratris semet opponens flexerat quosdam.Occurrit truci oratione Curtius Montanus,eo usque progressus,ut post caedem Galbae datam interfectori Pisonis pecuniam a Regulo adpetitumque morsu Pisonis caput obiectaret<Hoc certe>inquit<Nero non coegit,nec dignitatem aut salutem illa saevitia redemisti.Sane toleremus istorum defensione,qui perdere alios quam periclitari ipsi maluerunt:te securum reliquerat exul pater et divisa inter creditores bona,nondum honorum capax aetas,nihil quod ex te concupisceret Nero,nihil quod timeret.
269
Una grande reputazione di devozione e di eloquenza in quel giorno conseguì Vipstanus Messalla,non ancora in età da senatore,osando prendere le difese del fratello Aquilius Regulus.La rovinata casata dei Crassi e di Ofitus aveva preso in massimo odio Regulus;spontaneamente, molto giovane, aveva fatto delle accuse,e non sembrava per evitare una minaccia,ma per la speranza di scalare il potere.
e Sulpicia Praetextata,moglie di Crassus e i quattro figli,se il senato acconsentiva,come vendicatori erano presenti .Quindi Messalla non si curò della causa o dell’imputato,ma accollando su di sè le imputazioni del fratello aveva convinto alcuni.Curtius Montanus replicò con una fosca requisitoria,arrivando al punto di rinfacciare che dopo l’uccisione di Galba era stata dato del denaro da parte di Regulus all’assassino di Piso e che la testa di Piso era stata morsicata.<Certamente ciò>disse<non l’ordinò Nero,nè ottenesti con quella barbarie onore o salvezza.Appena tolleriamo chi preferì alle proprie disgrazie la rovina degli altri
:il padre esule ti aveva lasciato tranquillo e la roba divisa tra creditori,non ancora in età da incarichi,con nulla che Nero potesse desiderare da te o temere.

Libidine sanguinis et hiatu praemiorum ignotum adhuc ingenium et nullis defensionibus expertum caede nobili imbuisti,cum ex funere rei publicae raptis consularibus spoliis,septuagies sesterzio saginatus et sacerdotio fulgens innoxios pueros,inlustres senes,conspicuas feminas eadem ruina prosterneres,cum segnitiam Neronis incusares,quod per singulas domos seque et delatores fatigaret;posse universum senatum una voce subverti.Retinete,patres conscripti,et reservate hominem tam expediti consilii,ut omnis aetas instructa sit,et quo modo senes nostri Marcellum,Crispum,iuvenes Regulum imitentur.Invenit aemulos etiam infelix nequitia:quid si floreat vigeatque?Et quem adhuc quaestorium offendere non audemus,praetorium et consularem ausuri sumus?An Neronem extremum dominorum putatis?Idem crediderant qui Tiberio,qui Caio superstites fuerunt,cum interim intestabilior et saevior exortus est.Non timemus Vespasianum;ea principis aetas,ea moderatio;sed diutius exempla quam mores.Elanguimus,patres conscripti,nec iam ille senatus sumus,qui occiso Nerone delatores et ministros more maiorum puniendos flagitabat.Optimus est post malum principem dies primus.
270
La mente ancora non toccata dal piacere del sangue e dalla brama dei guadagni e senza esperienza nelle requisitorie difensive la compromettesti con una illustre uccisione,mentre predate le spoglie consolari nella morte dello stato,gonfio di miliardi e con la prestigiosa funzione sacerdotale, provocasti la medesima rovina a giovani innocenti,nobili vecchi,a donne di buona famiglia, mentre rimproverasti di pigrizia Nero,poiché affaticava se stesso e le spie casa per casa..Tutto il senato poteva essere messo a terra da una unica voce.Trattenete e difendete,onorevoli senatori,un uomo di veloce intuizione,in modo che ogni età sia istruita, e in che modo possano imitare i nostri vecchi i Marcellus,i Crispus,e i giovani Regulus.
Anche la negativa malvagità trova emuli;e pensate se fiorisse e si irrobustisse?E quello che non osiamo offendere ancora questore,una volta pretore e console oseremo?O pensate a Nero come a l’ultimo despota?Nello stesso modo aveva creduto chi era sopravvissuto a Tiberius,a Caius,mentre intanto ne era sorto uno più detestabile e crudele.
Non dobbiamo temere Vespasianus,ha l’età per governare,ha la moderazione;ma gli esempi durano più delle buone intenzioni.Ci siamo indeboliti,onorevoli senatori,e non siamo più quel consesso,che ucciso Nero,s’impegnava a punire, secondo gli antichi valori, le spie e i collaboratori.Dopo un cattivo governante, il giorno migliore è il migliore.

Tanto cum adsensu senatus auditus est Montanus,ut spem caperet Helvidius posse etiam Marcellum prosterni.Igitur a laude Cluvii Rufi orsus,qui perinde dives et eloquentia clarus nulli umquam sub Nerone periculum facessisset,crimine simul exemploque Eprium urgebat,ardentibus patrum animis.Quod ubi sensit Marcellus,velut excedens curia<imus>inquit,<Prisce,et relinquimus tibi senatum tuum:regna praesente Caesare>.Sequebatur Vibius Crispus,ambo infensi,voltu diverso,Marcellus minacibus oculis,Crispus renidens,donec adcursu amicorum retraherentur.Cum glisceret certamen,hinc multi bonique,inde pauci et validi pertinacibus odiis tenderent,consumptus per discordiam dies.Proximo senatu inchoante Caesare de abolendo dolore iraque et priorum temporum necessitatibus,censuit Mucianus prolixe pro accusatoribus;simul eos,qui coeptam,deinde omissam actionem repeterent,monuit sermone molli et tamquam rogaret.
271
Montanus fu ascoltato con tanto favore del senato da far sperare a Helvidius di poter distruggere anche Marcellus.Quindi,iniziando con delle lodi a Cluvius Rufus,che parimenti famoso per ricchezze e eloquenza sotto Nero giammai aveva accusato nessuno,attaccò Eprius con un capo d’accusa e confrontandolo,mentre il senato s’infervorava.Appena Marcellus capì ciò,come se stesse per lasciare l’aula disse<andiamo,o Priscus,e ti lasciamo il tuo senato;comanda tu alla presenza del Caesar.Lo seguiva Vibius Crispus,entrambi offesi ma con volto diverso,Marcellus con sguardo minaccioso,Crispus sorridente,finchè non vennero trattenuti dall’intervento degli amici.Aumentando la lite,di qua si volse la maggioranza e i buoni,di là i pochi e forti in inveterati rancori,-una giornata consumata nella discordia-.Alla successiva seduta,mentre il Caesar invitò a eliminare dolore,rabbia e gli strascichi dei tempi andati,Mucianus largamente parlò in favore degli accusatori;nello stesso tempo con un discorso fiacco e come se implorasse, ammonì coloro che iniziata una causa,poi lasciata perdere ,l’avessero voluta riprendere .


Home Page | Introduzione | historiae 4-30 | historiae 31-55 | historiae 56-80 | historiae 81-100 | historiae 101-120 | Mappa del sito


Torna ai contenuti | Torna al menu